Δευτέρα 16 Οκτωβρίου 2017

ΓΙΑΣΜΙΝ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟΝ ΙΑΝΟ, 14/10/2017

Μερκούριος Αυτζής, «Γιασμίν», εκδόσεις Ψυχογιός
Για το βιβλίο μίλησε ο συγγραφέας και παρουσιαστής Χρήστος Δημόπουλος αλλά και ο ίδιος το συγγραφέας του.
Η εκδήλωση πλαισιώθηκε μουσικά από την χορωδία του 1ου Δημοτικού Σχολείου Μελισσίων, με την καθοδήγηση της δασκάλας μουσικής Μαρίας Τσικούρα.
Τα παιδιά είχαν τη δυνατότητα επίσης, να συμμετάσχουν σε ένα βιωματικό εργαστήρι με την εικονογράφο Ναταλία Καπατσούλια.
Μερκούριος Αυτζής, «Γιασμίν», εκδόσεις Ψυχογιός
Ο κος Χρήστος Δημόπουλος απευθυνόμενος προς τους γονείς αναρωτήθηκε, «Μιλάμε στα παιδιά μας για πράγματα δυσάρεστα, για πράγματα που φοβόμαστε πως θα τα αναστατώσουν ή θα τα τραυματίσουν; Μιλάμε για την αρρώστια, για την απώλεια, για τον θάνατο; Μιλάμε για τον πόλεμο, για την προσφυγιά;» και απάντησε θετικά αλλά σημείωσε ιδιαίτερα τον τρόπο που θα το κάνουμε.
Ανέπτυξε τα επιχειρήματά του και κατέθεσε την εμπειρία του από τη μέχρι τώρα συγγραφική του δουλειά, την επαφή του με τα παιδιά και τους γονείς αλλά και από την τηλεοπτική του πορεία, με εκπομπή για παιδιά η οποία του προσέφερε πλούσια εμπειρία. Ο κος Δημόπουλος μας έκανε την τιμή να μας παρασχέσει το πλήρες κείμενο της ομιλίας του, χρήσιμο πιστεύω για κάθε γονιό.
Μερκούριος Αυτζής, «Γιασμίν», εκδόσεις Ψυχογιός
ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ
«Συχνά αναρωτιόμαστε: Μιλάμε στα παιδιά μας για πράγματα δυσάρεστα, για πράγματα που φοβόμαστε πως θα τα αναστατώσουν ή θα τα τραυματίσουν; Μιλάμε για την αρρώστια, για την απώλεια, για τον θάνατο; Μιλάμε για τον πόλεμο, για την προσφυγιά;
Κάποτε, είχα ρωτήσει ένα μικρό παιδάκι στην εκπομπή που έκανα στην ΕΡΤ, το Ουράνιο Τόξο, τι δουλειά έκανε ο πατέρας του. Γυρίζει το παιδάκι με μια απίστευτη άνεση και μου λέει: εμένα ο πατέρας μου έχει πεθάνει. Κοκάλωσα. Δεν ήξερα τι να πω. Σταμάτησα το γύρισμα.
Ήταν η μοναδική φορά που σταμάτησα το γύρισμα. Κι ύστερα κατάλαβα. Το παιδί εκείνο είχε αποδεχτεί το γεγονός, το είχε κατανοήσει, είχε συμφιλιωθεί μαζί του, και ξέρετε γιατι; Γιατί τα παιδιά είναι πολύ πιο σκληρά απ’ ό,τι πιστεύουμε, πολύ πιο ώριμα και δεν κουβαλάνε βαρίδια κλισέ όπως εμείς οι μεγάλοι. Είναι σε θέση να αφομιώσουν σχεδόν τα πάντα. Άρα, ναι: σαφώς και μιλάμε στα παιδιά για όλα αυτά που εμείς νομίζουμε πως είναι ταμπού. Αλλά μιλάμε, καθόμαστε, εξηγούμε, αναλύουμε...
Κι εδώ έρχεται το δεύτερο ερώτημα: Πώς μιλάμε στα παιδιά για όλα αυτά; Με ποιον τρόπο; Δεν υπάρχει παρά μόνον ένας. Με αγάπη. Δεν θα πω τίποτα άλλο, παρά μονάχα πως ο Μερκούριος Αυτζής μιλάει στα παιδιά για ένα θέμα δύσκολο, δυσάρεστο, με αγάπη.
Και τώρα στα παιδιά, τα παιδιά που μαζεύτηκαν εδώ σήμερα για ν’ ακούσουν την ιστορία της Γιασμίν.
Πριν από πολλά πολλά χρόνια – εσείς δεν είχατε γεννηθεί, δεν είχαν γεννηθεί ούτε οι γονείς σας, δεν είχαν γεννηθεί ούτε κι οι παππούδες σας, η δική μου η γιαγιά έφτασε στην Ελλάδα από απέναντι, από την Τουρκία, απ’ τη Σμύρνη. Ήταν πρόσφυγας. Και τι πα’ να πει πρόσφυγας, θα με ρωτήσετε.
Μερκούριος Αυτζής, «Γιασμίν», εκδόσεις Ψυχογιός
Πρόσφυγας είναι κάθε άνθρωπος που για διάφορους λόγους αναγκάζεται να αφήσει την πατρίδα του και να ψάξει σ’ έναν άλλον τόπο μια καλύτερη τύχη, μια καλύτερη ζωή. Είτε γιατί υπάρχει πόλεμος, είτε γιατί κάποιοι τον κυνηγούν και θέλουν να του κάνουν κακό, ο πρόσφυγας δεν έχει άλλη λύση παρά ν’ αφήσει πίσω τον τόπο του, το σπίτι του, τη γειτονιά του. Ν’ αφήσει πίσω τους φίλους και τους δικούς του πολλές φορές, ν’ αφήσει πίσω για πάντα όλα όσα αγάπησε, τα τοπία, τις μυρωδιές, τις γεύσεις και να βρεθεί σε τόπο άγνωστο και ξένο.
Δεν είναι εύκολο να είσαι πρόσφυγας.
Η γιαγιά μου το έμαθε καλά αυτό. Ήρθε εδώ, στην Αθήνα, με πέντε παιδιά, χωρίς την περιουσία της, χωρίς γνωστούς και φίλους, χωρίς τίποτα. Και με πίστη, πείσμα, κόπους, αγώνες και αγάπη έφτιαξε εδώ μια καινούργια ζωή. Εδώ μεγάλωσε τα παιδιά της, μαζί και τη μάνα μου κι έτσι κι εγώ γεννήθηκα εδώ από γενιά προσφύγων...
Ηρωίδα του βιβλίου μας είναι η Γιασμίν. Γιασμίν πα’ να πει γιασεμί κι όλοι ξέρουμε πόσο όμορφο λουλούδι είναι το γιασεμί και πώς μοσχοβολάει. Γι’ αυτό άλλωστε τη βγάλανε Γιασμίν οι γονείς της και γι’ αυτό τη φωνάζανε χαϊδευτικά «λουλούδι μου».
Μόνο που εκεί που έμενε η Γιασμίν με τους γονείς της, μια μέρα όλα γύρισαν ανάποδα: τα πίσω μπρος και τα πάνω κάτω. Οι μέρες γίναν σκοτεινές, κατάμαυρες απ’ τους καπνούς που έκρυβαν τον ήλιο κι οι νύχτες λάμπαν κατακόκκινες απ’ τις φωτιές που έκαιγαν τριγύρω. Το χώμα ήταν πικρό και παγερό σαν πέτρα και πουθενά δεν έβρισκαν μέρος για να σταθούν, ούτε η Γιασμίν, ούτε οι γονείς της, μα ούτε κι η αγαπημένη της σκυλίτσα, η Σελήνη.
Μερκούριος Αυτζής, «Γιασμίν», εκδόσεις Ψυχογιός
Η Γιασμίν φοβότανε πολύ, μα οι γονείς της πάντα την καθησύχαζαν λέγοντάς της πως «όλα καλά θα πάνε».
«Όλα καλά θα πάνε, λουλούδι μου, θα δεις!» Μα ο πόλεμος δεν ακούει πάντα τις ευχές μας κι ούτε βέβαια μας κάνει τα χατίρια μας. Κι οι μέρες που περνούσαν συνέχιζαν να είναι σκοτεινές κι οι νύχτες να φωτίζονται απ’ τις φλόγες.
Και τότε η Γιασμίν και οι γονείς της πήραν τη μεγάλη, τη δύσκολη απόφαση να φύγουν. Ν’ αφήσουν πίσω τους για πάντα όλα όσα αγάπησαν, τα τοπία, τις μυρωδιές, τις γεύσεις και να κινήσουν για τόπους άγνωστους και ξένους με την ελπίδα πως «όλα καλά θα πάνε».
Κι έτσι ξεκίνησαν μια μέρα και πήραν το δρόμο της προσφυγιάς, χωρίς να ξέρουν τι τους περιμένει.
Δε θα σας φανερώσω το τέλος του παραμυθιού. Πρέπει εσείς να το ανακαλύψετε, διαβάζοντας την ιστορία της Γιασμίν.»
Μερκούριος Αυτζής, «Γιασμίν», εκδόσεις Ψυχογιός
ΜΕΡΚΟΥΡΙΟΣ ΑΥΤΖΗΣ
Κάθε λογοτεχνικό βιβλίο κρύβει μέσα του μικρές και μεγάλες αλήθειες. Και μπορούμε να πούμε πως είναι ο καθρέφτης του εσωτερικού
κόσμου του συγγραφέα ή καλύτερα ο καθρέφτης της ψυχικής του διάθεσης τη στιγμή που το γράφει.
Αυτό ακριβώς συνέβη και με τη Γιασμίν. Γράφτηκε σε μια περίοδο μεγάλης συναισθηματικής φόρτισης. Πριν από ενάμιση χρόνο περίπου, συγκεκριμένα τον Γενάρη του 2016, τότε που τα ΜΜΕ μας βομβάρδιζαν με όλες εκείνες τις φριχτές εικόνες της προσφυγιάς.
Ακόμα θυμάμαι τις λαστιχένιες βάρκες τις γεμάτες ταλαίπωρους ανθρώπους, γέρους, γυναίκες, παιδιά… Τα ξεβρασμένα κορμιά στις ακτές. Τα γεμάτα θλίψη και απόγνωση μάτια των παιδιών. Αλλά και τους πρόσφυγες στα κέντρα περίθαλψης τότε με τις άθλιες υποδομές και τους τόνους λάσπης… Τις εικόνες με τους φράχτες και τα αγκαθωτά συρματοπλέγματα που όρθωσαν στα σύνορά τους οι βορειότεροι από μας και που δυστυχώς ακόμα έχουν ορθωμένα. Και φυσικά θυμάμαι τις εικόνες με τους απλούς ανθρώπους των νησιών και των πόλεών μας που άνοιξαν τα σπίτια τους και τις καρδιές τους σ’ αυτούς τους ανθρώπους...
Η Γιασμίν γράφτηκε σε μια στιγμή έντονης συναισθηματικής φόρτισης, όταν δεν μπορούσα να κάνω κάτι άλλο.
Μερκούριος Αυτζής, «Γιασμίν», εκδόσεις Ψυχογιός
Πώς όμως να μιλήσεις στο παιδί για ένα τόσο καυτό ζήτημα; Με ποια λόγια και με ποιο τρόπο; Φυσικά δεν μπορείς και να μην μιλήσεις. Ούτε να αφήσεις όλες αυτές τις φριχτές εικόνες να βαραίνουν την ψυχή του. Όχι. Ο συγγραφέας όταν έχει να πει κάτι το λέει. Το γράφει. Γράφει γιατί έχει την ανάγκη να επικοινωνήσει με τους αναγνώστες του. Και γράφει με ειλικρίνεια, λέγοντας την αλήθεια, χωρίς να επικαλύπτει την πραγματικότητα, αλλά και χωρίς να φορτώνει την ψυχή του παιδιού με βαρίδια. Δίνει πάντα την αισιόδοξη πλευρά της ζωής. Γιατί μπορεί στη ζωή μας να φαίνεται πως τις περισσότερες φορές νικάει το κακό, στην πραγματικότητα όμως ο τελικός θριαμβευτής είναι το ΚΑΛΟ. Αυτό νικάει. Κι αυτό προσπάθησα να δώσω με το συγκεκριμένο μου βιβλίο. Για να μάθει το παιδί αναγνώστης και μέσα απ’ τη δική μου γραφή τι είναι ο πόλεμος, τι είναι η προσφυγιά.
Άλλωστε το θέμα του πολέμου και της προσφυγιάς δεν είναι σημερινό φαινόμενο. Αυτά τα δυο δεν έχουν σύνορα. Ούτε πατρίδα. Και σε μας τους Έλληνες είναι γνωστά και τα δυο. Την προσφυγιά τη γνώρισαν οι παππούδες μας…
Προσωπικά με το θέμα της προσφυγιάς ήρθα σε επαφή όταν γνώρισα τη γυναίκα μου. Οι παππούδες της, και από τους δύο
γονείς, ήταν Πόντιοι που το 1922 ήρθαν πρόσφυγες στη μητέρα Ελλάδα. Οι αφηγήσεις τους, ιδιαίτερα του παππού Γιάννη, παραστατικότατες.
Μερκούριος Αυτζής, «Γιασμίν», εκδόσεις Ψυχογιός
Χρόνια λοιπόν κυοφορούσε το θέμα στο μυαλό μου. Πέρσι όμως με όλες αυτές τις φριχτές εικόνες δεν άντεξε, βγήκε στην επιφάνεια και γεννήθηκε. Χάρη και σε μια πολύ συγκεκριμένη εικόνα, ενός κοριτσιού σε φωτογραφία, που στο πρόσωπό της είδα την ηρωίδα μου, τη Γιασμίν. Και η Γιασμίν αν και έχει πατρίδα είναι παιδί του κόσμου…
Συρία, Ιράκ, Αφγανιστάν, Πακιστάν, Χώρες της Αφρικής, πρώην Γιουγκοσλαβία, Μικρά Ασία, Πόντος, Σμύρνη…
Στο πρόσωπό της εικονίζονται όλα τα παιδιά του κόσμου, που το μόνο που θέλουν είναι τα βασικά για να ζήσουν: Φαγητό, ρούχα, στέγη, οικογένεια, υγεία, μόρφωση, αγάπη.
Άλλωστε αυτά δεν θέλουμε και όλοι μας;
Σας ευχαριστώ!
Μερκούριος Αυτζής, «Γιασμίν», εκδόσεις Ψυχογιός
Ένα κορίτσι, η Γιασμίν... Ένας σκυλάκος, ο Χνούδης... Τα βλέμματά τους θα ανταμώσουν κι αμέσως μια πολύτιμη αγάπη θ’ αρχίσει να γεννιέται.

Η Γιασμίν είναι προσφυγάκι και δεν έχει γονείς. Τους έχασε στο ταξίδι τους προς την ελευθερία... Ο Χνούδης ζει σ’ ένα σπίτι όπου περισσεύει η αγάπη... Στο σπίτι αυτό, κοντά σε ανθρώπους που ξέρουν να αγαπούν, η Γιασμίν θα αρχίσει μια ζωή από την αρχή.
Ο Μερκούριος Αυτζής γεννήθηκε στην Ξεχασμένη Ημαθίας. Σπούδασε παιδαγωγικά και θέατρο και είναι κάτοχος Μaster Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετεκπαιδεύτηκε στο Μαράσλειο Διδασκαλείο και από το 1987 εργάζεται στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Την οχταετία 1997-2005 ασχολήθηκε με το παιδικό θέατρο ως εμψυχωτής στο θεατρικό εργαστήρι του Δήμου Μάνδρας Αττικής. Από το 1994 γράφει βιβλία για παιδιά και νέους. Έχει βραβευτεί τρεις φορές από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά για τα έργα του: "Το τραγούδι του κότσυφα", "Ο Σοφούλης της Βίβλιπουτ" και "Αν τα παιδιά χτίζαν το αύριο". Πήρε μέρος ως εισηγητής σε συνέδρια παιδικής λογοτεχνίας. Μετέχει ενεργά στον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (Ελλ. Τμήμα της IBBY) από το 1998 και από το 2002 εκλέγεται σύμβουλος και έφορος στο Δ.Σ. αυτού.

Παρασκευή 2 Ιουνίου 2017

"ΓΙΑΣΜΙΝ, μια ζωή από την αρχή", Παρουσίαση Μαρίας Πετκανοπούλου

Παρουσίαση Μαρίας Πετκανοπούλου[1]
Γιασμίν, μια ζωή από την αρχή, Μερκούριος Αυτζής, εκδόσεις Ψυχογιός
31.05.2017, Ιανός στη Θεσσαλονίκη

Όταν σου απευθύνεται η πρόσκληση να παρουσιάσεις το βιβλίο ενός συγγραφέα, νιώθεις τιμή και μεγάλη χαρά. Μπαίνεις σε μια διαδικασία να μετατρέψεις σε λόγια την εικόνα που έχεις για τον συγγραφέα, αυτά που ένιωσες όταν διάβασες το βιβλίο και να παρουσιαστείς σε ένα κοινό στο οποίο θα τα φανερώσεις. Αφετηρία της προετοιμασίας μου λοιπόν, μια σύμβαση διατήρησης συνέπειας πολυεπίπεδης αναφοράς. Είναι ο συγγραφέας, το ανάγνωσμα, το κοινό και ο εαυτός σου και πρέπει να παραμείνεις συνεπής και στους 4 συμμετέχοντες τη στιγμή της παρουσίασης.
Από αυτήν τη δέσμευση ξεκίνησα να καταγράφω όλα όσα ένιωθα, σκεφτόμουν και ήξερα για τον Συγγραφέα, όλα όσα ένιωσα όταν διάβασα το βιβλίο και όλα όσα θα με συνδέσουν μαζί σας το σύντομο διάστημα που θα κρατήσει η παρουσίαση του βιβλίου.

Μερκούρη, θέλω να σε ευχαριστήσω για την τιμητική αυτή πρόσκληση να είμαι εγώ που θα μιλήσω για τη Γιασμίν σου, στην πρώτη της παρουσίαση. Τον κ. Μερκούρη τον γνωρίζω εδώ και 7 χρόνια και ήταν ο πρώτος συγγραφέας που συνάντησα, όταν αμέσως μετά την έκδοση του πρώτου μου βιβλίου, πήγα στην Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, με μια διάθεση και μια αγωνία διαφορετική από τις προηγούμενες χρονιές. Μίλησα μαζί του λίγες κουβέντες γνωριμίας του χώρου, αλλά αρκετά ενδεικτικές για να διαμορφώσω μια άποψη πολύ θετική, η οποία όχι μόνο διατηρήθηκε, αλλά ενισχύθηκε με τα χρόνια από τη διαπίστωση ότι είναι από τη στόφα των ανθρώπων, που τους ανακαλύπτεις, όταν μιλούν για αυτούς τα έργα τους και όχι οι ίδιοι. Θα μου πείτε χαμηλών τόνων; Όχι, είναι θέμα ήθους στο χώρο. Ο Μερκούρης συνδυάζει δύο ρόλους και τους υπηρετεί χωρίς ο ένας να λειτουργεί εις βάρος του άλλου. Είναι ένας αξιόλογος συγγραφέας και ένας εξίσου αξιόλογος εκπαιδευτικός με μια συνεχή παρουσία εδώ και 18 χρόνια στα λογοτεχνικά πράγματα. Τα 24 βιβλία που τον καθιέρωσαν στον χώρο, γνώρισαν αποδοχή, αναγνώριση και καταξίωση. Πέρσι διάβασα και αγάπησα πολύ το βιβλίο του, «Οι Νότες του παππού ταξιδεύουν» και φέτος ήρθε μια ΓΙΑΣΜΙΝ που αγαπήθηκε το ίδιο, προκαλώντας μου μεγάλη συγκίνηση, για να ολοκληρώσει την εικόνα που έχω για τον συγγραφέα Μερκούρη Αυτζή.
Σ’ αυτό το σημείο θέλω να σου απευθύνω διπλά τα ευχαριστώ γιατί παρουσιάζω με πολλή χαρά το βιβλίο αυτό για τη Γιασμίν, ένα γιασεμί που δεν του επέτρεψαν να ανθίσει εκεί που φύτρωσε, αναγκάστηκε στην αρχή της ζωής του να φύγει με τους γονείς του από την πατρίδα του, για να σωθούν από τον πόλεμο και μέσα από απρόβλεπτους κινδύνους να ψάξει μια ζωή από την αρχή.
Όταν μεγαλώνεις με τα ακούσματα ανθρώπων που χρειάστηκε να αρχίσουν τη ζωή τους από την αρχή, δεν μπορεί παρά διαβάζοντας ένα τέτοιο βιβλίο, να κάνεις ένα ταξίδι στον εαυτό σου και στις μνήμες σου.
Χθες ήταν οι παππούδες μας, σήμερα είναι η Γιασμίν και αύριο; Κανένας δεν ξέρει… Κανένας δεν μπορεί να μας διαβεβαιώσει ότι το τέρας που λέγεται πόλεμος χόρτασε. Γιατί το τέρας, δεν είναι άλλο παρά άνθρωποι, που δεν χόρτασαν από εξουσία, δύναμη, χρήμα και παρανοϊκότητα, που σχεδιάζουν και προκαλούν πολέμους για να κερδίσουν καταστρέφοντας ζωές, δομές, ομορφιές, με αδιαφορία για το ότι το τέρας που εκτρέφουν δεν καταστρέφει μόνο τα λουλούδια αλλά εξαφανίζει και το χώμα όπου ανθίζουν.
Ο κ Αυτζής μας παράδωσε ένα παραμύθι που απευθύνεται σε παιδιά αλλά όπως έλεγε κάποτε ένας Άραβας αφηγητής παραμυθιών ο Χαραντί, τα παραμύθια δεν φτιάχτηκαν για να αποκοιμίζουν παιδιά, αλλά για να αφυπνίζουν τους μεγάλους. Ξέρουμε τι σημαίνει αφυπνίζουν. Μας ξυπνάνε και βλέπουμε τον κόσμο με άλλα μάτια, όχι αυτά της συνήθειας ή του βολέματος αλλά τα μάτια της σκέψης και της κρίσης, της αγωνίας για το ότι οι πόλεμοι πληθαίνουν και οι δικοί μας παππούδες πριν 90 χρόνια δεν ήταν οι τελευταίοι πρόσφυγες που έψαξαν για άλλη γη, για άλλη πατρίδα και άλλο χώμα για να ανθίσουν.
Από τα χειρότερα πράγματα η προσφυγιά. Να ξεριζώνεις τη ζωή σου για να σωθείς, να πηγαίνεις στο άγνωστο, έχοντας ένα συμβόλαιο με τον θάνατο παρακαλώντας τον απλώς να μην το τηρήσει. Στο παραμύθι «ΓΙΑΣΜΙΝ…» ο συγγραφέας καταφέρνει μέσα σε λίγες σελίδες να συμπυκνώσει το τεράστιο πρόβλημα του πολέμου και της προσφυγιάς.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ: Προσφυγιά
Αυτή είναι η λογοτεχνία, η τέχνη του λόγου και τα παιχνίδια με τις λέξεις, που με μαστοριά ο συγγραφέας τα συνταίριαξε και απέκτησαν μια δύναμη ξεχωριστή, μια δύναμη που δίνει αισθητική αξία στην πραγματικότητα και προκαλεί συγκίνηση στον αναγνώστη.
Ο κ. Μερκούρης τα κατάφερε. Μας παρέδωσε ένα μικρό κομμάτι λογοτεχνικού λόγου που η ανάγνωση του είναι μια σύνθετη εμπειρία. Είναι στημένο πάνω στο δίπολο του καλού και του κακού, που υπάρχει σε όλα τα παραμύθια. Έχει αρχή, μέση και τέλος που μας παρουσιάζονται όχι με τη σωστή σειρά. Το μια φορά και έναν καιρό, το κομμάτι της ζωής της Γιασμίν που ήταν σαν παραμύθι, το γνωρίζουμε όταν η περιπέτεια της προσφυγιάς την άφησε μόνη, ασυνόδευτη χωρίς τα πολύτιμα της ζωής της που τη μεγάλωσαν. Το συμβόλαιο που είχαν κάνει οι γονείς της με τον θάνατο, προσπαθώντας να της εξασφαλίσουν μια καλύτερη ζωή, όπως καταλαβαίνω τηρήθηκε. Οι γονείς χάθηκαν στο όνειρο να δουν το λουλούδι τους να ανθίζει, σε άλλους τόπους, ασφαλής ανάμεσα σε άλλα λουλούδια. Όλα όσα ήταν, όλα όσα είχε και όλα όσα ένιωθε, μπορεί πια να τα κλείσει στη χούφτα της σ ένα σπασμένο μενταγιόν κάτω από ένα δανεικό αδιάβροχο που σκέπαζε το κορμάκι της.

Για μέρες περπατούσε μόνη, μόνη και κουρασμένη Ήταν το μόνο που μπορούσε να κάνει. Είχε χάσει όλα όσα είχε στη ζωή της και ετεροχρονισμένα η πλοκή του παραμυθιού μας τα παρουσιάζει μαζί με τον πόλεμο, ζωγραφίζοντας με λόγια τις μεγάλες αντιθέσεις της μικρής της ζωής. Είναι εκεί που ο πόλεμος δεν σκιάζει την ομορφιά των λόγων του πατέρα. «Μη φοβάσαι λουλούδι μου! Μη φοβάσαι γλυκιά μου! Μη φοβάσαι καλή μου…»
Με την πένα του ο συγγραφέας καταφέρνει να αγγίξει τις λεπτές ανθρώπινες σχέσεις, της αγάπης, του μητρικού και του πατρικού ενστίκτου που επιθυμεί να δώσει στο παιδί του τις καλύτερες συνθήκες να ανθίσει και με ένα ιδιαίτερο λογοτεχνικό τέχνασμα, μας τις παρουσιάζει μέσα στην αντίθεση του τρόμου του πολέμου, μας τοποθετεί στα καταφύγια δίπλα στην οικογένεια της Γιασμίν για να νοιώσουμε τον τρόμο του πολέμου αφού κατάφερε να ξυπνήσει τις δικές μας μνήμες από τότε που ήμασταν παιδιά και πέφταμε ήσυχοι για ύπνο, αφού ένας πατέρας ή μια μητέρα είχαν αφήσει στο μαξιλάρι μας ένα «Μη φοβάσαι γλυκιά μου εγώ είμαι εδώ».
Πόσα δεν θα έκαναν οι γονείς της για να την δουν να ανθίζει; Όπως κάθε γονέας κάθε παιδιού σ όλη τη γη. Πόσο τυχερή θα ήταν αν το τέρας που είχε άλλα σχέδια, δεν είχε ξυπνήσει! Από όπου και να κατάγεται η Γιασμίν είναι λατρεμένη όπως όλα τα παιδάκια του κόσμου.
ΤΡΑΓΟΥΔΙ: «Κίτρινο, μαύρο ή μελαμψό», «Ο Παλιάτσος»
Όλοι αυτοί οι πρόσφυγες δεν είχαν άλλο πράγμα διαφορετικό στις πατρίδες τους από ότι έχουμε εμείς, με τις υποστηρικτικές πολύτιμες σχέσεις στην οικογένεια, με χώρο και ουρανό, με ήλιους στη ζωή μας και φεγγάρια.
Ο συγγραφέας με την ιστορία του σαν παραμύθι, καταφέρνει να δημιουργήσει το δεσμό αναγνώστη και αναγνώσματος, που μόνο η λογοτεχνία καταφέρνει. Γιατί τα λόγια έχουν τη δύναμη να συγκινούν και να παρασύρουν, ώστε το κείμενο να συσχετίζεται με τις εμπειρίες του αναγνώστη και να ανατροφοδοτείται με τις προσδοκίες του και εκεί που όλοι διαβάζοντας το βιβλίο έχουμε νοιώσει τη Γιασμίν δική μας και ευχόμαστε το καλύτερο, έρχεται η αγάπη να δώσει έναν άλλο επίλογο, τη δυνατότητα μιας άλλης ζωής από την αρχή.
Αυτό το παραμύθι που οι υποτιθέμενες φανταστικές του εικόνες είναι εμπνευσμένες από την αληθινή, δεινή πραγματικότητα που ζουν χιλιάδες άνθρωποι στις εμπόλεμες περιοχές του πλανήτη μας, μάς εισάγει σ’ αυτή τη ζωή όπου ο πόλεμος τρέφει τα παραμύθια. Το παραμύθι έχει δύο αναγνώσεις, αυτή των λόγων και μια παράλληλη των εικόνων. Θέλω να μεταφέρετε στην εικονογράφο ότι οι λέξεις της μιλούν με την ίδια ευγλωττία που το καταφέρνουν οι λέξεις του συγγραφέα. Όσες φορές διάβασα το κείμενο, άλλες τόσες αφέθηκα να το νιώσω, μέσα από την εξαιρετική απόδοση και εικονογράφηση των συναισθημάτων στα μάτια των ανθρώπων, γιατί έχει καταφέρει να διαβάζονται οι ψυχές μέσα από μάτια που σε μαγνητίζουν . Ειδικά εκείνη της σελίδας 11 ένιωσα τα «γιατί» της Γιασμίν να μου τρυπούν την ψυχή, να ψάχνουν απαντήσεις και μη μπορώντας να τις δώσω, ονειρεύτηκα ένα μέλλον όπου ποτέ πια κανένας συγγραφέας δεν θα βρει καμία Γιασμίν για να εμπνευστεί!
Σας ευχαριστώ!




[1] Η Μαρία Πετκανοπούλου είναι νηπιαγωγός και συγγραφέας




Τετάρτη 15 Μαρτίου 2017

Η ΓΙΑΣΜΙΝ στο δημοτικό σχολείο ΠΛΑΤΕΟΣ ΗΜΑΘΙΑΣ


ΓΙΑΣΜΙΝ, μια ζωή από την αρχή...

...στο δημοτικό σχολείο Πλατέος Ημαθίας

Γενναιόδωρη η 15η του Μάρτη. Τα δώρα της πλούσια, η χαρά και η συγκίνηση.
Η Γιασμίν και από κοντά ο Ορφέας, η Νανά με το τρελό της αμαξίδιο και πολλοί από τους αγαπημένους μου ήρωες παιδιά μου, μαζί τους κι εγώ, ζήσαμε μοναδικές στιγμές.
Η θερμή υποδοχή και η φιλοξενία που απλόχερα μας πρόσφεραν οι μαθητές και μαθήτριες του δημοτικού σχολείου Πλατέος στην Ημαθία, μαζί και οι φωτισμένοι δάσκαλοί τους, ξεπέρασαν κάθε μου προσδοκία.
Τα φλογερά τους μάτια, τα χαρούμενα πρόσωπα, το ζεστό τους χαμόγελο, τα λόγια της καρδιάς, τα χειροκροτήματα διαρκείας, η δίψα τους για συζήτηση και κυρίως οι πολλές ουσιαστικές ερωτήσεις τους, ερωτήσεις μαθητών και εκπαιδευτικών, δημιούργησαν ένα κλίμα και μια ατμόσφαιρα μοναδική. Και όλα αυτά σε ένα σχολείο πανέμορφο, άνετο, με πολύ πράσινο, με μεγάλη αυλή και χορτάρι όπου το παιχνίδι γίνεται μάθημα και το μάθημα παιχνίδι. Σ’ ένα σχολείο πολυπολιτισμικό που μαζί με τα Ελληνόπουλα φοιτούν συνοδοιπόροι στο ταξίδι τους προς τη γνώση και δεκάδες παιδιά μαθητές & μαθήτριες με διαφορετική κουλτούρα, θρησκεία, πολιτισμική ταυτότητα και χώρα καταγωγής. Σ’ ένα σχολείο που πρόσφατα άνοιξε την αγκαλιά του και φιλοξένησε με επιτυχία και για αρκετό διάστημα παιδιά πρόσφυγες από τη Συρία και που πόνεσε όταν τα αποχαιρέτησε για το ταξίδι τους προς τη Γερμανία. Σ’ ένα σχολείο όπου από την πρώτη στιγμή ως επισκέπτης εισπράτεις και αναπνέεις τον αέρα της δημιουργικότητας, αφουγκράζεσαι την αγωνία και το πάθος των εκπαιδευτικών του που καθημερινά αγωνίζονται, προκειμένου το ταξίδι των μαθητών προς τη γνώση να είναι συναρπαστικό και δημιουργικό. Σ’ ένα σχολείο που ταυτόχρονα ή και παράλληλα εκπονούνται ποικίλα εκπαιδευτικά προγράμματα. Στο σχολείο τέλος που αγαπάει το λογοτεχνικό βιβλίο και τη φιλαναγνωσία, που αγαπάει το παιδί.
Για όλα τα παραπάνω θέλω να ευχαριστήσω θερμά τα υπέροχα παιδιά, μαθητές και μαθήτριες της Τετάρτης, Πέμπτης και Έκτης τάξης του υπέροχου αυτού σχολείου. Φυσικά ευχαριστώ κι όλους τους εκπαιδευτικούς του, που ενωμένοι και δυνατοί κάνουν καθημερινά μικρά και μεγάλα θαύματα. Ιδιαίτερα να ευχαριστήσω τις δασκάλες της ΣΤ΄ τάξης κκ. Γιολάντα Κατσουπέρη & Ζωή Θεοφανοπούλου, τη δακάλα της Ε΄ τάξης κ. Δέσποινα Κιτσούλη, τη δασκάλα της Τετάρτης τάξης κ. Αλεξάνδρα Ζαπουνάκη, τις δασκάλες της Β΄ τάξης κκ. Γεωργία & Μαρία Κουτελίδα, τις εκπαιδευτικούς των Γαλλικών & Γερμανικών κκ. Παναγιώτα Υποδηματοπούλου & Ευανθία Τιτοπούρη, τους δασκάλους των τμημάτων Ένταξης & Υποδοχής κκ. Λευτέρη Κωνσταντίνου & Δημήτρη Ρέμπελο, τη δασκάλα Παράλληλης Στήριξης κ. Μαρία Παπαδοπούλου και βεβαίως την φωτισμένη και αεικίνητη, μπροστά σε όλα, διευθύντρια του σχολείου κ. Μαρία Ταχτσόγλου.

Η 15η του μηνός Μαρτίου 2017 και οι μοναδικές στιγμές που μου χαρίσατε θα μείνουν στην καρδιά μου αλησμόνητες και ανεξίτηλες.

Σάββατο 4 Φεβρουαρίου 2017

ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΛΕΝΗΣ ΜΠΕΤΕΙΝΑΚΗ

ΓΙΑΣΜΙΝ, μια ζωή από την αρχή
Με δράκο άγριο, που ξερνάει φωτιά, κόκκινο και μαύρο χρώμα; Ποιος θέλει να ζει μόνος χωρίς φίλους κι αγαπημένους; Κι αυτή η διαφορετικότητα τι είναι;

γράφει η Ελένη Μπετεινάκη*
Τι σημαίνει πρόσφυγας; Τι θα πει μετανάστης; Πως μοιάζει ο πόλεμος; Με δράκο άγριο, που ξερνάει φωτιά, κόκκινο και μαύρο χρώμα; Ποιος θέλει να ζει μόνος χωρίς φίλους κι αγαπημένους; Κι αυτή η διαφορετικότητα τι είναι; Όλοι είμαστε μοναδικοί και διαφορετικοί γιατί θα πρέπει να το αποδεικνύουμε συνεχώς; Για τα Μπορώ και τα Θέλω της ζωής μας, για τις εμπειρίες και τις αναμνήσεις των παιδικών μας χρόνων.  Όλα αυτά κι αλλά πολλά έχουν τα σημερινά βιβλία. Απαντήσεις στα ερωτήματα δίνουν πάντα τα πιο αγνά και ζεστά συναισθήματα. Αγάπη χρειάζονται όλοι οι άνθρωποι για να κινηθεί το γρανάζι της ζωής κι αυτό τα παραμύθια και τα βιβλία το ξέρουν καλά!
Γιασμίν, μια ζωή από την αρχή, Μερκούριος Αυτζής, εικ :Ναταλία Καπατσούλια, εκδ. Ψυχογιός.


Μια ολοκαίνουργια κυκλοφορία γεμάτη ανθρωπιά και φαινόμενα των καιρών. Η Γιασμίν είναι ένα μικρό κορίτσι, πρόσφυγας, από μια χώρα που ο πόλεμος δεν άφησε τίποτα ζωντανό. Ούτε το σκυλάκι της την Σελήνη, ούτε ένα κτίριο, ούτε  ένα λουλούδι. Η περιπέτειά της συνεχίστηκε στα παγωμένα νερά του πελάγους που έχασε όλη της την οικογένεια. Και τώρα μόνη χωρίς να τη νοιάζει το κρύο και η βροχή περπατά σε δρόμους άλλοτε φιλόξενους και άλλοτε εχθρικούς, σε μια καινούργια χώρα. Φυλακτό της πολύτιμο ένα σπασμένο μενταγιόν και τα λόγια του πατέρα και της μητέρας της: «Μη φοβάσαι…Όλα θα πάνε καλά». Όμως είναι μικρή και φοβάται κι είναι η απώλεια δυσβάστακτη και σιωπηλή. Ώσπου απρόσμενα μια φθινοπωριάτικη νύχτα με βροχή μια νέα αγάπη θα γεμίσει την ψυχή και τη ζωή της. Ο μικρός Χνούδης, ένα σκυλί, θα είναι η αιτία να νοιώσει πάλι την θαλπωρή της οικογένειας, της φροντίδας, της έννοιας από ανθρώπους ξένους αλλά με καρδιά γεμάτη αγάπη και μεγαλείο….

Σημάδια και φαινόμενα των καιρών. Προσφυγιά, πόλεμος, απώλειες και μοναξιά. Πείνα, κακουχίες και στερήσεις αλλά και ανθρωπιά από ανθρώπους ξένους, απλούς, καθημερινούς με περίσσευμα αγάπης στην ψυχή τους. Η Γιασμίν, του Μερκούριου Αυτζή είναι ένα από τα χιλιάδες προσφυγόπουλα που υπάρχουν τούτη την στιγμή στον πλανήτη. Παιδί μονάχο, χωρίς ίχνος ελπίδας, στοργής και αγάπης, περιπλανώμενο χωρίς λόγο και χωρίς σκοπό. Η ιστορία του Μερκούριου είναι μια πρώτη προσέγγιση στο τι είναι πρόσφυγας, για μικρά παιδιά, με αφορμή τις πολλαπλές εικόνες των μέσω μαζικής Ενημέρωσης, των καθημερινών ειδήσεων και της Ανθρωπιάς που υπάρχει πια και χαρίζεται απλόχερα. Η κάθε Γιασμίν είναι εδώ για να αφυπνίζει συνειδήσεις, για να θυμίζει σε όλους μας πόσο εφήμερα είναι όλα όσα θεωρούμε δεδομένα. Μια ιστορία γεμάτη χρώματα ψυχρά και ζεστά, γεμάτη συναισθήματα θετικά κι αρνητικά. Η δύναμη της αγάπης, της ελπίδας, της νέας ζωής. Η προσφορά, ανεκτίμητη αξία που γιατρεύει κάθε λαβωμένη ψυχή. Η ύπαρξη ενός ζώου στη παιδική ή ενήλικη ζωή δρα ουσιαστικά στην συναισθηματική νοημοσύνη μικρών παιδιών αλλά και μεγαλύτερων ατόμων. Με πολύ απλό αλλά υπέροχο τρόπο δίνεται μέσα στο βιβλίο στον μικρό αναγνώστη να καταλάβει πως νικιέται ο φόβος, πως γεμίζει η μοναξιά ενός …άστεγου, πρόσφυγα, μετανάστη. Πως ξεκινάει μια νέα ζωή από μια τυχαία  συνάντηση, από μια ανθρώπινη σκέψη. Πως το να δίνεις έχει μια ξεχωριστή αξία ειδικά σε ανθρώπους που το έχουν περισσότερο ανάγκη. Κανείς δεν ξέρει τι κρύβεται στην ψυχή του κάθε ρακένδυτου, ταλαιπωρημένου, περιπλανώμενου συνανθρώπου μας. Πόσες ιστορίες, πόσα όνειρα κατεστραμμένα, πόση ζωή χαμένη. Το βιβλίο έχει εικονογραφηθεί από την Ναταλία Καπατσούλια απλά, ζωντανά και εκφραστικότατα.  Με το χρώμα του πολέμου, με τους δράκους που εξαφανίζουν τη χαρά. Με το λευκό της αθωότητας και το κόκκινο της αγάπης και της ελπίδας.
Ένα βιβλίο πολύτιμο για τις βιβλιοθήκες των σχολείων που γίνεται η αφορμή για συζητήσεις, δράσεις και αφύπνιση συνειδήσεων.

Για παιδιά από 7 χρονών…

Τρίτη 3 Ιανουαρίου 2017

ΓΙΑΣΜΙΝ μια ζωή από την αρχή

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Ένα κορίτσι, η Γιασμίν…
Ένας σκυλάκος, ο Χνούδης…
Τα βλέμματά τους θα ανταμώσουν κι αμέσως μια πολύτιμη αγάπη θ’ αρχίσει να γεννιέται.
Η Γιασμίν είναι προσφυγάκι και δεν έχει γονείς. Τους έχασε στο ταξίδι τους προς την ελευθερία…
Ο Χνούδης ζει σ’ ένα σπίτι που περισσεύει η αγάπη…
Στο σπίτι αυτό, κοντά σε ανθρώπους που ξέρουν να αγαπούν, η Γιασμίν θα αρχίσει μια ζωή από την αρχή.


ΣΚΕΨΕΙΣ  &  ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ
ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ

Ο πόλεμος, η προσφυγιά και η Οδύσσεια εκατομμυρίων ανθρώπων, συνεπώς και ο ξεριζωμός εκατοντάδων χιλιάδων παιδιών από τη γη που τους γέννησε, την πατρίδα τους, για έναν κόσμο άγνωστο και εντέλει αφιλόξενο είναι βαρύ και προκαλεί ποικίλα δυσάρεστα συναισθήματα.
Αμείλικτη η αγριότητα, τυφλή η καχυποψία κι επικίνδυνη η ξενοφοβία˙ αυτά αλλά και η μεγαλοψυχία των λιγοστών απλών ανθρώπων απέναντι στο δράμα με οδήγησαν στην επωφελή και δημιουργική αυτοεξορία του μυαλού μου [η φράση δάνειο από τη Λότη Πέτροβιτς Ανδρουτσοπούλου]. Κι ήταν τότε που ως αυτοεξόριστος ένιωσα βαθιά την ανάγκη για επικοινωνία. Πώς όμως να μιλήσεις στα παιδιά για τα δεινά του κόσμου; Δεν είναι απλό ούτε εύκολο και βεβαίως ιδιαίτερα επώδυνο˙ ένας επώδυνος τοκετός η στιγμή της δημιουργίας.
Αλλά ο δημιουργός βλέπει και σχηματοποιεί από μια δική του οπτική γωνία τον κόσμο. Και η εικόνα ενός κοριτσιού σε φθινοπωρινό τοπίο που βρέθηκε τυχαία μπροστά μου, πέρα από σωτήρια, ήταν αρκετή για να πυροδοτήσει τη φαντασία. Το γιασεμί κι αυτό σιμά του, με τη μεθυστική του δύναμη και ομορφιά ομόρφυνε τη σκέψη μου. Η έμπνευση ήρθε και αυτή τη φορά απρόσκλητη μα φορτωμένη, όπως κάθε φορά, με διαλεχτά μοσχεύματα. Η ελπίδα, η αισιοδοξία και η αγάπη ανέλαβαν και πάλι να καταπραΰνουν τη θλίψη. Μπόλιασαν τις ασχημάτιστες σκέψεις του μυαλού και μετέτρεψαν την απελπισία, τη δυστυχία και τον πόνο σε ένα ελπιδοφόρο αίσθημα δικαίου. Η ψυχή μου άνοιξε και αυτή τη φορά, έλαμψε το πρόσωπο, και οι σκέψεις ανεμπόδιστα ντύθηκαν λέξεις και φράσεις. Ένας χείμαρρος συναισθημάτων απέκτησε αβίαστα σχήμα και μορφή, που με τις απαιτούμενες μα απαραίτητες μικρές επεμβάσεις έγινε κείμενο.
Στο πρόσωπο της Γιασμίν εικονίζονται τα χιλιάδες παιδιά αυτού του πλανήτη που υποφέρουν εκτός όλων των άλλων δεινών και εξαιτίας του πολέμου και της προσφυγιάς.
Γιασμίν ή Γιασεμί είναι όνομα λουλουδιού. Μικρού μεν, αλλά πανέμορφου και ευωδιαστού. Και τα παιδιά, το κάθε παιδί είναι λουλούδι, από τα πιο όμορφα. Το λουλούδι και ο θησαυρός της μάνας και του πατέρα. «Λουλούδι μου!» αποκαλούσαν οι γονείς της τη Γιασμίν και σαν λουλούδι την πρόσεχαν και ήθελαν το καλύτερο γι’ αυτήν. Μέχρι και πιάνο είχαν φροντίσει να μάθει. Αλλά ο πόλεμος έκανε άλλα σχέδια. Και οι δυο γονείς για να της προσφέρουν έναν καλύτερο κόσμο άφησαν με πόνο τον τόπο τους, το βιος τους, τα όνειρά τους και πήραν το δρόμο της προσφυγιάς… Κι ας μην ήξεραν τι τους περιμένει.
Η ελπίδα και οι πανανθρώπινες διαχρονικές αξίες δε χάνουν το δρόμο τους, ανασταίνονται ξανά και ξανά. Και παραφράζοντας το στίχο του Οδυσσέα Ελύτη «τα όνειρα παίρνουν εκδίκηση και κάθε παιδί εντέλει έχει τα γραμμάρια ευτυχίας που του ανήκουν».

Μερκούριος Αυτζής
Συγγραφέας – Εκπαιδευτικός