Σάββατο 10 Νοεμβρίου 2018

Σύναξις των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ και των λοιπών Ασωμάτων και Ουράνιων Αγγελικών Ταγμάτων




(Δάνειο από την καλή φίλη Βασιλική Νευροκοπλή.)

Στην Παλαιά Διαθήκη μετά από τη πτώση των πρωτοπλάστων άγγελοι φυλάσσουν το Παράδεισο και άγγελοι διδάσκουν στον Αδάμ τον τρόπο καλλιέργειας της γης. Άγγελοι εμφανίζονται στον Αβραάμ, τον Λωτ, κατά την έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο και σε πολλούς από τους προφήτες. 
Στην Καινή Διαθήκη οι άγγελοι μνημονεύονται σε πολλά χωρία, τα ενδεικτικότερα ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και καθ΄ όλη τη πορεία του Ιησού από τη Γέννηση μέχρι και την Ανάληψή του.
Δημιουργήθηκαν πριν από τον υλικό κόσμο. Στο βιβλίο της Π.Δ. «Ιώβ» παρουσιάζεται ο Θεός να μιλά και να ομολογεί ότι μόλις δημιούργησε τα άστρα, όλοι οι άγγελοι τον ύμνησαν με δοξολογίες.
Ο Μ. Βασίλειος αναφέρει ότι πριν τη δημιουργία του υλικού κόσμου υπήρχε υπέρχρονη και πρεσβύτερη κατάσταση, που είναι ο κόσμος των αγγέλων.
Ο τρόπος που δημιουργήθηκαν από το Θεό δεν μας είναι γνωστός. 
Ο άγιος Γρηγόριος Θεολόγος, λέγει ότι οι αγγελικές δυνάμεις δημιουργήθηκαν μόλις ο Θεός συνέλαβε την ιδέα της δημιουργίας τους. Δηλαδή η απόφαση του Θεού να δημιουργήσει τον αγγελικό κόσμο, σήμανε ταυτόχρονα και τη δημιουργία του.
Ο σκοπός της δημιουργίας των αγγέλων δεν έχει να κάνει με κάποια ανάγκη του Θεού. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, λέγει ότι ο Θεός τους έδωσε ύπαρξη και ζωή γι΄ αυτούς τους ίδιους, με κίνητρο την «εκστατική» του αγάπη και αγαθότητα και με σκοπό να συμμεριστούν ως λογικά όντα τη μακαριότητά του. Μετέχουν στη Θεία μακαριότητα και τρέφονται με τη διαρκή θέα του προσώπου του Θεού. Ωστόσο αυτή η συμμετοχή στη θεία μακαριότητα ωθεί τις αγγελικές δυνάμεις σε μία συνεχή ανοδική πορεία, σε μία πορεία προς τη πνευματική τελειότητα.
Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός προσπαθώντας να δώσει έναν ορισμό περί των αγγέλων λέγει ότι είναι φύσεις νοερές, αεικίνητες, αυτεξούσιες, ασώματες. Υπηρετούν το θεό και είναι κατά χάριν αθάνατες. Η φύση τους πνευματική. Επειδή όμως απολύτως άϋλος και ασώματος νοείται μόνο ο θεός, γι΄ αυτό το αγγελικό σώμα νοείται ως αιθέριο, πυροειδές, ταχύτατο και πολύ λεπτότερο από τη γνωστή μας ύλη.
Ως προς τη προαίρεση είναι ελεύθεροι και τρεπτοί, έχοντας δυνατότητα να προκόπτουν στο αγαθό, αλλά και να τρέπονται στο κακό. 
Σύμφωνα με τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά διαθέτουν νου και λόγο, δίχως όμως «πνεύμα ζωοποιό» επειδή δεν έχουν σώμα. Γι΄ αυτό δεν συνάγουν τη θεία γνώση μέσα από τις αισθήσεις ή από αναλύσεις λογισμών, αλλά μένοντας καθαροί από κάθε υλικό στοιχείο συλλαμβάνουν τα νοητά νοερώς και αϋλως. Παρ΄ όλη τη καθαρότητα και απλότητα της αγγελικής φύσης, οι άγγελοι είναι δεκτικοί της κακίας. Έτσι μπορούν να επιλέξουν τη συνεχή προαγωγή στην άνωθεν Γνώση και τη κοινωνία της Αγάπης ή την άρνηση αυτής της Αγαθότητας. 
Αποτέλεσμα της ελευθερίας τους είναι και η πτώση του τάγματος του Εωσφόρου. Αυτό το αγγελικό τάγμα δεν αρκέστηκε στη θαυμαστή λαμπρότητά του, αρνήθηκε την ιεραρχημένη πρόοδο της θείας γνώσης και θέλησε τη πλήρη και άμεση εξομοίωσή του με το Θεό. Γι΄ αυτό το λόγο ηθελημένα δόθηκε στη κακία, στερήθηκε την αληθινή ζωή, την οποία μόνο του (το τάγμα των δαιμόνων) αρνήθηκε. Κατ΄ αυτό τον τρόπο έγιναν πνεύματα νεκρά αφού απέβαλαν την αληθινή ζωή και δεν αισθάνονται κόρο από την ορμή τους προς τη κακία προσθέτοντας με άθλιο τρόπο διαρκώς κακία επάνω στην ήδη υπάρχουσα.
Οι άγγελοι όμως που δεν ακολούθησαν τον Εωσφόρο στην αποστασία του, απέκτησαν το χάρισμα της τέλειας ατρεψίας και ακινησίας προς το κακό. Αυτό συνέβη με την ενανθρώπηση, τη σταυρική θυσία και την ανάσταση του Χριστού, αφού έμαθαν ότι ο δρόμος που οδηγεί στην ομοίωση με το Θεό δεν είναι η έπαρση, αλλά η ταπείνωση.
Η ακινησία των αγγέλων προς το κακό δεν σημαίνει ότι εξαφανίζεται το αυτεξούσιό τους, αλλά ότι εξαγιάζεται με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.
Έχουν μεγαλύτερες και ανώτερες γνωστικές ικανότητες από τους ανθρώπους. Βέβαια δεν είναι ούτε παντογνώστες, ούτε παντοδύναμοι όπως ο Θεός.
Δεν προγνωρίζουν τα μέλλοντα, παρά μόνο αν τους τα αποκαλύψει ο Θεός, ούτε γνωρίζουν τι ακριβώς κρύβεται στη καρδιά κάθε ανθρώπου. Δεν γνωρίζουν πότε θα γίνει η συντέλεια του κόσμου και η Δευτέρα παρουσία του Χριστού. Η μετακίνησή τους γίνεται ταχύτατα, αλλά δεν είναι πανταχού παρόντες. Κάθε φορά βρίσκονται σε συγκεκριμένο τόπο, δίχως να γνωρίζουν το τι συμβαίνει αλλού.
Δεν έχουν φύλο, γιατί η φύση τους είναι πνευματική, ενώ δεν χρειάζονται τροφή για να ζήσουν, ή ανάπαυση για να ξεκουραστούν, αλλά ούτε πεθαίνουν και ούτε πολλαπλασιάζονται. Η αθανασία τους δεν πηγάζει από τη φύση τους, αλλά επειδή μετέχουν «κατά χάριν» στην αγιότητα του Θεού.

Ο αριθμός τους ανυπολόγιστος και απροσμέτρητος. Ο ίδιος ο Ιησούς ομιλεί στη Γεσθημανή για περισσότερες από δώδεκα λεγεώνες αγγέλων, ενώ ο Ευαγγελιστής Ιωάννης μαρτυρεί ότι είδε και άκουσε γύρω από το Θεϊκό θρόνο χορωδία από μυριάδες μυριάδων και χιλιάδες χιλιάδων αγγέλων.
Όλοι αυτοί οι αναρίθμητοι άγγελοι είναι οργανωμένοι σε τάγματα ή αλλιώς σε τάξεις. Συγκεντρώνοντας τις αναφορές σε αυτό το θέμα του Προφήτη Ησαϊα, του προφήτη Ιεζεκιήλ, του αποστόλου Παύλου, του αγίου Διονυσίου του αρεοπαγίτη και του Οσίου Νικήτα Στηθάτου, μπορούμε να καταλήξουμε στα εξής:
Τα τάγματα των αγγέλων είναι εννέα, τα οποία ταξινομούνται σε τρεις τρίχορες ιεραρχίες ή ταξιαρχίες, κατά τον ακόλουθο τρόπο: 
Σεραφείμ, Χερουβείμ, Θρόνοι 
Ιδίωμά τους η πύρινη σοφία και η γνώση των ουρανίων, έργο τους ο θεοπρεπής ύμνος του «γελ».
  • Κυριότητες, Δυνάμεις, Εξουσίες 
Ιδίωμά τους η διευθέτηση των μεγάλων πραγμάτων και ην διενέργεια των θαυμάτων, έργο τους ο τρισάγιος ύμνος «Άγιος, Άγιος, Άγιος».
  • Αρχές, Αρχάγγελοι, Άγγελοι
Ιδίωμά τους να εκτελούν θείες υπηρεσίες και έργο τους ο ύμνος «Αλληλούϊα».
Πέρα από τα ονόματα των εννέα τάξεων, η Αγία Γραφή μας φανερώνει και τα προσωπικά ονόματα ορισμένων. Γνωρίζουμε το Γαβριήλ, που σημαίνει «ήρωας του Θεού», από την εμφάνισή του στο προφήτη Δανιήλ, στο προφήτη Ζαχαρία και στη Θεοτόκο. 
Γνωρίζουμε το Μιχαήλ, που σημαίνει «τις ως ο Θεός ημών», ενώ εμφανίζεται πολλές φορές στη Παλαιά Διαθήκη. 
Ο Ραφαήλ που το όνομά του σημαίνει «ο Κύριος θεραπεύει» και εμφανίζεται στον Τωβίτ μεταφέροντας τις ανθρώπινες προσευχές στο θρόνο του Θεού. 
Τέλος γνωστός από την εβραϊκή παράδοση είναι και ο Ουριήλ.
Τριπλό το έργο τους. 
Πρώτα απ΄ όλα δοξολογούν ακατάπαυστα το Θεό. Αυτή η δοξολογία δεν τους έχει επιβληθεί ως εντολή, αλλά είναι τελείως αυθόρμητη, που ξεπηγάζει από τους ίδιους, όταν αντικρύζουν το κάλλος του Θεϊκού προσώπου και τα μεγαλεία της δημιουργίας του. Τη νύχτα των Χριστουγέννων π.χ. εμφανίσθηκε πλήθος στρατιάς ουρανίου που αινούσε το Θεό για το γεγονός της θείας ενσαρκώσεως.
Το δεύτερο είναι η διακονία στη Θεία Οικονομία. Νιώθουν τόση αγάπη και ευγνωμοσύνη προς το Πλάστη τους και σφοδρή επιθυμία για τη δική τους πρόοδο, ώστε να διακονούν τα μυστήρια της Θείας Οικονομίας. Τα αγγελικά τάγματα μεταδίδουν ιεραρχικά το φωτισμό και τη γνώση το ένα στο άλλο. Τις αποκαλύψεις του Θεού τις διδάσκουν οι ανώτερες τάξεις στις κατώτερες και όταν επιτρέψει ο Θεός να αποκαλυφθεί κάποιο μυστήριο σε νου αγίου ανθρώπου, αυτό θα γίνει ιεραρχικά.
Το τρίτο έργο τους αφορά τη σωτηρία των ανθρώπων. Με αυτό επιφορτίσθηκαν μετά την δημιουργία του ανθρώπου και το επιτελούν με ιδιαίτερη προθυμία και χαρά, αφού κάθε φορά που μετανοεί ένας άνθρωπος για τις αμαρτίες του, πανηγυρίζουν και χαίρονται στον ουρανό.
Στο αρχαιότατο έργο «ποιμήν» του Ερμά, γίνεται λόγος για τον προσωπικό φύλακα άγγελο κάθε ανθρώπου. Αυτός μάλιστα είναι τρυφερός, σεμνός, πράος, διδάσκει στην ανθρώπινη καρδιά τη δικαιοσύνη και το δρόμο προς το αγαθό. 
Και άλλοι πατέρες της εκκλησίας μας διδάσκουν ότι απαραίτητη προϋπόθεση παραμονής του φύλακα αγγέλου δίπλα στον άνθρωπο, είναι ο άγιος βίος, διαφορετικά απομακρύνεται εξ΄ αιτίας των πονηρών και αμαρτωλών έργων. Ο άγγελος αυτός παρηγορεί στις θλίψεις, βοηθά στους πόνους, συμπάσχει με τον άνθρωπο, τον οδηγεί στη μετάνοια και τον προστατεύει από ορατούς και αόρατους εχθρούς.
Εκτός όμως από το φύλακα άγγελο του κάθε ανθρώπου, υπάρχουν και οι φύλακες άγγελοι των εθνών, των πόλεων και των κατά τόπους εκκλησιών. Στη Παλαιά Διαθήκη στο βιβλίο του Δευτερονομίου ο Θεός διαμοιράζει τα έθνη και τοποθετεί τα όρια των εθνών σύμφωνα με τον αριθμό των αγγέλων του. 
Έπειτα ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος παρατηρεί ότι ο Θεός έχει εγκαταστήσει σε κάθε πόλη στρατόπεδα αγγέλων που αναχαιτίζουν τις επιθέσεις των δαιμόνων. 
Ενώ τέλος ο άγιος Ιππόλυτος είναι ιδιαίτερα σαφής, όταν παρομοιάζει την εκκλησία με πλοίο που έχει ναύτες τους αγγέλους.


* Από τον σύνδεσμο:  http://www.saint.gr/2494/saint.aspx

Σάββατο 26 Μαΐου 2018

ΦΛΩ ΚΑΙ ΤΙΜΟΛΕΩΝ... στον ΙΑΝΟ - κ. ΤΑΣΟΥΛΑ ΤΣΙΛΙΜΕΝΗ


  • Πέμπτη 24 Μαΐου 2018, ώρα 19.00΄
  • Στο πάντα φιλόξενο και κατάμεστο Πατάρι του ΙΑΝΟΥ στην Αριστοτέλους
  • "ΦΛΩ ΚΑΙ ΤΙΜΟΛΕΩΝ. ΤΟ ΚΑΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣ", εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ
  • Πρώτη επίσημη παρουσίαση. 
Το βιβλίο παρουσιάζει η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και συγγραφέας κ. Τασούλα Τσιλιμένη.
Δυναμική συμμετοχή και το Γ2 του 3ου Δημοτικού Σχολείου Θέρμης-Τριαδίου.

Ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους!



















Φλω και Τιμολέων
Το κάλεσμα της φώκιας
                                                                                            Τσιλιμένη Τασούλα
Το βιβλίο Φλω και Τιμολέων, Το κάλεσμα της φώκιας, του Μερκούρη Αυτζή, αρχίζει με ένα σημείωμα του συγγραφέα που δίνει πληροφορίες στον αναγνώστη για το πώς γεννήθηκε η ιδέα αυτού του μυθιστορήματος για παιδιά. Η ιδέα αυτή χρειάστηκε χρόνια για να ωριμάσει και αν δεν προέκυπταν συγκεκριμένες συγκυρίες (ένα ταξίδι στο Λουξεμβούργο) ίσως ακόμη η ιδέα να παρέμεινε…ιδέα και στο συρτάρι του συγγραφέα. Εκεί στο Λουξεμβούργο ο συγγραφέας και φίλος μου Μερκούρης Αυτζής  εμπνεύστηκε τους δυο βασικούς ήρωες του βιβλίου του, τη Φλω, ένα 12χρονο κορίτσι και τον Τιμολέων, ένα αρσενικό φωκάκι. Το σημείωμα αυτό του συγγραφέα είναι χρήσιμο γιατί μας εξιστορεί την πορεία και την περιπέτεια συγγραφής του μυθιστορήματος. Μας εξομολογείται τα μυστικά της γραφής του ταυτόχρονα. Γράφει ο Μερκούρης ” το μυθιστόρημα δεν είναι ήρεμο ποταμάκι…μοιάζει με επιδέξιο χορευτή…που ισορροπεί σε τεντωμένο σκοινί…και είναι τόσο γρήγορος ο ρυθμός του που δυσκολεύεσαι να το ακολουθήσεις, μα μαγεύεσαι κιόλας από τις αρετές του, τις τεχνικές…».
Απαντά έτσι στην ερώτηση που συχνά τα παιδιά θέτουν σε έναν συγγραφέα «Πόσο χρόνο χρειάζεται να γραφτεί ένα βιβλίο».
Αλλά ας περάσουμε στην ιστορία εν συντομία.
 Η Φλω, ένα δωδεκάχρονο κορίτσι, περνά τις διακοπές του στη Φούρκα Χαλκιδικής μαζί με τον πατέρα της τον γιατρό Πέτρο Καλομοίρη και τον  Έρικ, τον ξάδερφό της, που είναι μικρότερός της. Μια μέρα αναπάντεχα θα βρεθεί μπροστά τους ένα τραυματισμένο φωκάκι που θα το βαφτίσουν Τιμολέων και για χατίρι του θα ταξιδέψουν στην Αλόννησο, όπου θα το περιθάλψουν και θα το βοηθήσουν να εγκλιματιστεί στο φυσικό του περιβάλλον. Γύρω από αυτούς τους χαρακτήρες περιστρέφονται πολλά άλλα πρόσωπα που αναδεικνύουν τους πρωταγωνιστές και εξυπηρετούν την πλοκή της ιστορίας. Στην Αλόννησο θα ζήσουν μια περιπέτεια με ... σύγχρονους πειρατές, κακοποιούς που εποφθαλμιούν θησαυρούς που βρίσκονται στο βυθό της θάλασσας και τις φώκιες. Εκεί ανάμεσά τους ο Έρικ θα συναντήσει τον Γερμανό πατέρα του που τους είχε εγκαταλείψει και ο οποίος όπως όλα δείχνουν, σχετίζεται με τη σπείρα των «πειρατών»/κακοποιών. Δυνατό σημείο και ανατροπή στην ιστορία είναι το κεφάλαιο που αφορά στο ρόλο του πατέρα του Έρικ. Όλα δείχνουν ότι εξυπηρετεί τα συμφέροντα των κακοποιών, μέχρι που θα αποκαλυφθεί η αλήθεια και η γενναιότητά του.
Το μυθιστόρημα του Αυτζή είναι ένα σύνολο ζωής και θα μπορούσα να αναφερθώ σε πολλά σημεία του. Ανήκει στο κοινωνικό μυθιστόρημα αλλά και σε αυτό της περιπέτειας. Όμως στο πλαίσιο της παρουσίασής του θα περιοριστώ στο να επισημάνω κάποια στοιχεία που θεωρώ ότι αποδεικνύουν την σημαντικότητά του.
Ένα από αυτά είναι το είδος του αφηγητή και αφορά στην τεχνική της συγγραφής. Ο Μερκούρης Αυτζής επιλέγει την πρωτοπρόσωπη αφήγηση όμως με εναλλαγές προσώπων. Είναι γνωστό από τη θεωρία της λογοτεχνίας  ότι η πρωτοπρόσωπη αφήγηση έχει έναν πιο άμεσο χαρακτήρα. Ο αφηγητής/πρωταγωνιστής εξιστορεί ο ίδιος τα γεγονότα, κάτω από την δική του οπτική, μιλάει άμεσα στον αναγνώστη και έτσι δημιουργείται ένα κλίμα οικειότητας μεταξύ αφηγητή και αναγνώστη. Ο αφηγητής γίνεται πιο πιστευτός και όλα μοιάζουν πιο αληθοφανή. Η Φλω λοιπόν είναι αυτή που ξεκινά να αφηγείται τα γεγονότα σε δέκα (10) κεφάλαια και στη συνέχεια δίνει τη σκυτάλη στον Έρικ, ο οποίος με τη σειρά του θα υπερασπιστεί τα πιστεύω του και τις εμμονές του. Η σκυτάλη του αφηγητή δε μένει στατική αλλά θα αλλάξει συχνά χέρια και άλλοτε θα αφηγείται η Φλω άλλοτε ο Έρικ, κάτι που κάνει ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα την πλοκή.
Η σχέση της Φλω με τον Έρικ δεν είναι και η καλύτερη και η Φλω άλλο δεν κάνει παρά να τον υποβιβάζει και να αμφισβητεί όσα λέει. Η αλλαγή της οπτικής της αφήγησης στα 2 κεφάλαια μέσω του Έρικ, θα δώσει την ευκαιρία στον αναγνώστη να διαπιστώσει ότι όλα έχουν δυο όψεις και ότι κάθε ένας αξιολογεί και ερμηνεύει τα γεγονότα διαφορετικά. Αυτό ενισχύει την κριτική ικανότητα του αναγνώστη, και  μολονότι η Φλω δείχνει τόσο πειστική στις απόψεις της, αυτή η πειστικότητα θα διαταραχθεί στον αναγνώστη όταν ακούσει την άποψη του Έρικ. Προσωπικά θεωρώ ευρηματική αυτή την επιλογή του συγγραφέα για την εναλλαγή της φωνής και οπτικής του αφηγητή, καθώς ο αναγνώστης αποκτά και μια άλλη άποψη πιο διευρυμένη που θα τον βοηθήσει να πάρει θέση στα γεγονότα, στις πράξεις, στις συμπεριφορές και να διαπιστώσει ότι τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. Μαζί του θα μάθει πρώτη η Φλω ότι ήταν λάθος η συμπεριφορά της απέναντι στον Έρικ. Και αυτό είναι επίσης ένα καλό παράδειγμα για τους αναγνώστες. Η λογοτεχνία μάς μαθαίνει, μέσω της αισθητικής απόλαυσης, να αναγνωρίζουμε τα λάθη μας, να διαχειριζόμαστε τον εγωκεντρισμό μας, να ακούμε, να στεκόμαστε με τη δέουσα επιφυλακτικότητα στις εύκολες και γρήγορες εκτιμήσεις και να αποδεχόμαστε και τις απόψεις του άλλου.
Η πλοκή του βιβλίου, καθώς η ιστορία εξελίσσεται, γίνεται όλο και πιο ενδιαφέρουσα και αυτό έχει ως αποτέλεσμα όχι απλά να κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, αλλά μετά το μέσο του βιβλίου, που ως είθισται  υπάρχει ίσως κάποια χαλάρωση, εδώ γίνεται πιο συναρπαστική με την ενσωμάτωση άλλων παράλληλων γεγονότων, με τα οποία εμπλέκεται ο πατέρας του Έρικ.
Η καλή λογοτεχνία εκτός των άλλων συχνά διευρύνει και τον ορίζοντα των γνώσεων των αναγνωστών, είτε είναι παιδιά είτε ενήλικες. Το μυθιστόρημα Φλω και Τιμολέων, όχι μόνο αποκαλύπτει την ομορφιά της φύσης, της θάλασσας, την αξία της φιλίας, τη φιλοζωία γενικά αλλά ξεναγεί τους αναγνώστες στο Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο της Αλοννήσου που  είναι το μεγαλύτερο Ευρωπαϊκό θαλάσσιο πάρκο και έτσι θα γνωρίσουν  τη φώκια Μονάχους Μονάχους που ζει εκεί.  
Είναι γνωστό ότι οι πληροφορίες αφομοιώνονται καλύτερα όταν συνδέονται με τον μύθο της ιστορίας, δια μέσω της αφήγησης δηλαδή. Ο συγγραφέας το γνωρίζει αυτό και ως έμπειρος δάσκαλος και συγγραφέας δένει τη γνώση με το story. Όσες επιπλέον πληροφορίες θεωρεί ότι είναι απαραίτητες για τα παιδιά τις παραθέτει στο τέλος του βιβλίου ως ανεξάρτητο μέρος. Εκεί ο αναγνώστης θα ενημερωθεί για το Θαλάσσιο πάρκο, το είδος της φώκιας μονάχους μονάχους,  τη Mom την εταιρεία για τη Μελέτη και προστασία της μεσογειακής φώκιας.
Η γλώσσα είναι απλή και κατανοητή και σύστοιχη με τον κάθε χαρακτήρα ώστε να αποκαλύπτεται, να γίνεται αναγνωρίσιμος και πιστευτός με τις πράξεις αλλά και με τα λόγια του.
Ο συγγραφέας με ρεαλιστικό τρόπο ξετυλίγει τις δομές της κοινωνίας και δε διστάζει, δια του αφηγήματός του, να «καταγγείλει» τους θεσμούς και τα όργανα εξουσίας που έχουν την ευθύνη, όπως στη σελίδα 125 που γίνονται σχόλια για το λιμενικό και το ρόλο του. Δε δίνει μονοδιάστατα τα θέματά του, έτσι όταν θα αναφερθεί στον εθελοντισμό και το νόημά του, δια στόματος του παππού και της γιαγιάς θα θέσει και τις δυο παραμέτρους. Ο μεν θα τον εκθειάζει ως μεγάλη εφεύρεση, η δε γιαγιά θα τον λέει απάτη (91).
Αξίες όπως η φιλία, η αλληλεγγύη (112) αναδεικνύονται αυθόρμητα χωρίς επιτήδευση.
Κλείνοντας θα ήθελα να αναφερθώ στο στοιχείο της διακειμενικότητας, που διαπερνά τις σελίδες του βιβλίου (δεν αναφέρομαι στους χαρακτήρες προηγούμενου βιβλίου του που τους ενσωματώνει εδώ) και  δίνει έναυσμα στα παιδιά, αλλά και στους εκπαιδευτικούς που θα επιλέξουν να ασχοληθούν με το συγκεκριμένο βιβλίο, να προχωρήσουν σε διασυνδέσεις και να αναζητήσουν, να γνωρίσουν π.χ. τη μουσική του Μ. Χατζηδάκι (Η μπαλάντα των αισθήσεων), στίχους του Ο. Ελύτη (Τα τζιτζίκια: 127), Χάρτινο το φεγγαράκι του Γκάτσου (127). Και φυσικά η αναφορά στον Αλ. Παπαδιαμάντη με ένα του απόσπασμα από το Μοιρολόγι της φώκιας (94). Η σημασία του εδώ είναι διπλή, καθώς τα παιδιά θα έρθουν σε επαφή με την Παπαδιαμαντική γλώσσα.
Ένας αφηγηματικός πλούτος είναι το μυθιστόρημα του Αυτζή, που με τη συγγραφική του ευρηματικότητα όχι απλά θα κεντρίσει το ενδιαφέρον των παιδιών. αλλά θα το κρατήσει αμείωτο ως την τελευταία σελίδα.

Τρίτη 20 Μαρτίου 2018

ΟΤΑΝ Η ΑΓΑΠΗ, Η ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΚΑΙ Η ΕΜΠΝΕΥΣΗ ΠΑΝΕ ΣΧΟΛΕΙΟ...

Μια ημέρα...
Δυο σχολεία...
Δύο συναντήσεις με παιδιά αναγνώστες...
Αμέτρητες εντυπώσεις και συναισθήματα...

Ο λόγος για το 11ο & 8ο Δ. Σχ. Ευόσμου.




11ο Δημοτικό Σχολείο Ευόσμου

 Η ώρα είναι 08:15΄ και στο 11ο δημοτικό σχολείο υπάρχει μεγάλος ενθουσιασμός.
Η ζεστή υποδοχή, η συγκίνηση, τα χαμόγελα και τα μάτια γεμάτα ικανοποίηση είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά στα πρόσωπα μαθητών και εκπαιδευτικών. Το καμάρι τους είναι το στολίδι του σχολείου, η δανειστική βιβλιοθήκη.
Και πώς να μην είναι;










Η βιβλιοθήκη αυτού του σχολείου αξιοζήλευτη. Ένας ιδιαίτερα ζεστός χώρος, διαμορφωμένος κατάλληλα, με αναγνωστήριο, με ράφια και ικανοποιητικό αριθμό βιβλίων, γεμάτος εργασίες μαθητών, όπου τα παιδιά μαθητές καθημερινά έρχονται σε επαφή, δανείζονται βιβλία, μελετούν και μέσω αυτών ταξιδέψουν,  δημιουργούν και ολοκληρώνονται.
Στον χώρο αυτό με υποδέχτηκαν οι μαθητές της Τρίτης τάξης με γεμάτα ενθουσιασμό μάτια, αγωνία κι ένα τραγούδι-καλωσόρισμα.  Η συνέχεια μου επιφύλαξε μια εξαιρετική συζήτηση, με εύστοχες ερωτήσεις και απορίες από τα παιδιά γύρω από τη διαφορετικότητα. Σημείο αναφοράς τα βιβλία μου: "Θέλω μόνο να παίξω μαζί σου" (Ελληνικά Γράμματα) και "Ο Ορφέας και οι αθλητές του ανέμου", "Τρελό μου αμαξίδιο", "Γιασμίν, μια ζωή από την αρχή" (Ψυχογιός).
Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον εκλεκτό συνάδελφο και φίλο Νίκο Αντωνίου και τους συναδέλφους  του εκπαιδευτικούς, Σωτήρη Αλεξανδρίδη (δάσκαλο) και Ρωξάνη Κωνσταντινίδου (μουσικό).









8ο Δημοτικό Σχολείο Ευόσμου






Ώρα 10:15΄ το πρωί...
Στο 8ο Δημοτικό Σχολείο η αγωνία κορυφώνεται. Η ανυπομονησία και ο ενθουσιασμός κι αυτά στα ύψη.
Στην αίθουσα της Δευτέρας (Β) τάξης και η τελευταία λεπτομέρεια για την επικείμενη επίσκεψή μου τέλεια σχεδιασμένη. Η πόρτα της αίθουσας ανοίγει και η έκπληξή μου απ' αυτό που αντίκρισα απερίγραπτη.
Φατσούλες γλυκές, χαμόγελα ζεστά, μάτια όλο έκφραση, αλλά και τοίχοι γεμάτοι εργασίες παιδιών, εργασίες εμπνευσμένες από τα βιβλία μου. Τι κι αν η αίθουσα είναι μικρή και στενόμακρη; Ο παλμός και η ζωντάνια της, η δίψα και η αγάπη ασύγκριτα μεγάλα. Οι εκπαιδευτικοί που συνεργάστηκαν στο πρόγραμμα φιλαναγνωσίας παρόντες και πανέτοιμοι, ο καθένας στη θέση και το ρόλο του.
Το καλωσόρισμα συγκινητικό... Τα συναισθήματα από την πρώτη στιγμή μοναδικά. Τι να πρωτοθυμηθείς και τι να περιγράψεις... 
Πρώτο μέρος:
Τα παιδιά πήραν θέση και οι δράσεις τους, οι εμπνευσμένες από τα βιβλία μου, με αναφορά στη διαφορετικότητα, η μία μετά την άλλη:
α) δραματοποίηση σκηνής από το "Θέλω μόνο να παίξω μαζί σου" (Ελληνικά Γράμματα),
β) παιδιά σε αναπαράσταση γλυπτών της βίας και της φιλίας με αφορμή το βιβλίο "Ο Ορφέας και οι νταήδες με τα κίτρινα ποδήλατα" (Ψυχογιός),
γ) αυτοσχέδιο αμαξίδιο με τα παιδιά να παίρνουν θέση σε αυτό το ένα μετά το άλλο και να διατυπώνουν τις σκέψεις τους για την κινητική αναπηρία από το "Τρελό μου αμαξίδιο" (Ψυχογιός) και
δ) μουσικοκινητική απόδοση της "Προσφυγιάς" του Νταλάρα με αφορμή το "Γιασμίν, μια ζωή από την αρχή" (Ψυχογιός).




Δεύτερο μέρος: η συζήτηση με τον συγγραφέα.
Τα παιδιά, αν και δευτέρας τάξης, χάρη στην αγάπη, την έμπνευση και το φωτεινό πνεύμα της δασκάλας τους και των συνεργατών της συναδέλφων εκπ/τικών, όχι μόνο έγιναν ένα με τους ήρωες των βιβλίων και αγάπησαν τις ιστορίες τους, αλλά εμπνεύστηκαν από αυτές, δημιούργησαν, εκφράστηκαν με ποικίλα μέσα, διατύπωσαν σκέψεις και προβληματισμούς και εντέλει μου απηύθυναν ερωτήσεις,  είτε που τις είχαν από πριν σκεφτεί είτε αυθόρμητες, της στιγμής, που η συζήτηση που αναπτύχθηκε ανεπιφύλακτα μπορεί να χαρακτηριστεί  αξιοζήλευτη.
Εν κατακλείδι, δε θα ξεχάσω  τα ζεστά χαμόγελα, την απλόχερη αγάπη, τον ενθουσιασμό και τις αγκαλιές  των παιδιών...
Το λιγότερο που έχω να πω είναι ένα μεγάλο ευχαριστώ σε αυτά τα παιδιά. Πολλά ευχαριστώ επίσης και στην ψυχή αυτής της δράσης, τη δασκάλα της τάξης, την καλή συνάδελφο και φίλη Θοδώρα Μπουγιουκλή. Αλλά και στους συναδέλφους της, τη θεατρολόγο κ. Ειρήνη Αθανασοπούλου, τον μουσικό κ. Σωτήρη Δεσπότη, τη γυμνάστρια κ. Σοφία Παπαδοπούλου, την εικαστικό κ. Χριστίνα Παπαδοπούλου, τη δασκάλα παράλληλης στήριξης κ. Αλεξάνδρα Γουρζουλίδου και τη διευθύντρια του σχολείου κ. Κατερίνα Ραπασάνη.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ τέλος και στις εκδόσεις μου.





















Τρίτη 6 Μαρτίου 2018

ΚΡΙΤΙΚΗ του ομότιμου καθηγητή ΒΑΣΙΛΗ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ



ΦΛΩ και ΤΙΜΟΛΕΩΝ, το κάλεσμα της φώκιας

Γράφει ο κ. Βασίλης Αναγνωστόπουλος[1]

Ένα μυθιστόρημα που θα ενθουσιάσει παιδιά και νέους, αλλά και κάθε αναγνώστη, είναι το πρόσφατο βιβλίο από τις εκδόσεις Ψυχογιός με τίτλο «ΦΛΩ και ΤΙΜΟΛΕΩΝ» του εκπαιδευτικού-συγγραφέα Μερκούριου Αυτζή και με εικονογράφηση Λήδας Βαρβαρούση (Αθήνα 2018, σελ. 188).

Ο Μερκούριος Αυτζής, με σπουδές παιδαγωγικές και θεατρικές, είναι κάτοχος μάστερ λογοτεχνίας,  ασχολείται  με τα παιδιά και τα βιβλία τους, με το παιδικό/νεανικό βιβλίο από το 1994, επισκέπτεται δεκάδες σχολεία, είναι μέλος του Κύκλου του Eλληνικού Παιδικού Βιβλίου κ. ά. Έχει γράψει βιβλία σχολικά και λογοτεχνικά, μυθιστορήματα (Όστρακο στα μαλλιά, Μέτωπο στον καθρέφτη κ.ά.), παιδικές ιστορίες (Τα Χριστούγεννα του αλήτη, Ένα ψυγείο…για τον Ορφέα) κ.ά. Είναι μάχιμος εκπαιδευτικός.

Οι πρωταγωνιστές στο καινούργιο του μυθιστόρημα είναι: η Φλω (Φλωρεντία), κόρη του γιατρού Πέτρου Καλομοίρη, η πληγωμένη αρσενική φώκια με το όνομα  Τιμολέων, που μεταφέρεται από τη Χαλκιδική στην Αλόννησο στο Κέντρο Περίθαλψης Μεσογειακής Φώκιας, ο Έρικ Ρίλκε, εξάδελφος της Φλω, από μητέρα Ελληνίδα και πατέρα Γερμανό, ο καπετάν Πυθαγόρας, η εθελόντρια της MOm Χέλγκα Σβαϊνστάιγκερ, παιδιά από το νησί και άλλα πρόσωπα δευτερεύοντα.
Τα παιδιά μυούνται σταδιακά στο θέμα Monachus Monachus, μαθαίνουν για τον κίνδυνο που διατρέχει από υπεραλίευση (με μηχανότρατες, γρι-γρι κ.ά.), από τη μόλυνση, τα πλαστικά, τη βαθμιαία μείωση της τροφής κ.ά. Μαθαίνουν ακόμη ότι απειλείται και από μια διεθνή «σπείρα αδίστακτων λαθρεμπόρων […], που έχει έρθει στο νησί με στόχο τα δυο πολυτιμότερα πράγματα που έχει: τις Φώκιες Μοναχούς- οι πληροφορίες λένε πως σκοπεύουν να αρπάξουν όσο περισσότερες μπορούν και να τις μοσχοπουλήσουν στα διάφορα θαλάσσια πάρκα του κόσμου- και τα ναυάγια. Φαίνεται πως κάποιο από αυτά κρύβει αμύθητο θησαυρό…» (σελ.151 κ.ε.). Ο Έρικ υποστηρίζει πως είδε ύποπτα πλοία να πλέουν γύρω τους και πιστεύει πως είναι πειρατές. Συμμετέχουν στην εξιχνίαση του μυστηρίου  και οδηγούνται στην αποκάλυψη ενός μυστικού… Όλη η αφήγηση έχει εντεινόμενο ενδιαφέρον  με την μυστικοπάθεια που δείχνουν οι μεγάλοι, πράγμα που διεγείρει την περιέργεια των μικρών πρωταγωνιστών. Μέσα σε ένα μαγευτικό τοπίο και σε μια ολογάλανη θάλασσα περνούν ημέρες αξέχαστες, αλλά και γεμάτες από ανατροπές και πρωτόφαντες καταστάσεις.

Μπορούμε να επισημάνουμε κάποια χαρακτηριστικά σημεία της ιστορίας.

1. Κύριο αφηγηματικό πρόσωπο είναι η Φλω, μαθήτρια δευτέρας γυμνασίου, γεμάτη ζωή, περιέργεια για μάθηση και ανησυχία για τον πληγωμένο Τιμολέοντα. Ενδιαφέρεται  ιδιαίτερα  να μάθει για το προστατευόμενο είδος μεσογειακής φώκιας, της Monachus Monachus. Και μεταδίδει και στον αναγνώστη τον ενθουσιασμό της και την αγάπη της για τη θάλασσα, το θαλάσσιο πάρκο και την επιθυμία της να γίνει εθελοντικό μέλος της ΜΟm, της Εταιρίας για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας.

2. Ο συγγραφέας αξιοποιεί  τη φιλομαθή περιέργεια των παιδιών και μέσα από το διάλογο που ανοίγεται με τους μεγάλους, τα ανιχνευτικά ταξίδια στη γύρω θαλάσσια περιοχή, κυρίως με τον καπετάν Πυθαγόρα, τον «φύλακα άγγελο του Πάρκου», βρίσκει την ευκαιρία να δώσει πληροφορίες για το όνομα Monachus, για το Θαλάσσιο Πάρκο, την Αλόννησο, τη Στενή Βάλα, την Κυρά Παναγιά και τα άλλα νησάκια, όπου απαγορεύεται η αλιεία, την Περιστέρα, τη Γιούρα, την Ψαθούρα, το Πιπέρι, την Σκάτζουρα. Επίσης, για τη μεσογειακή μακκία, «τη θαμνώδη βλάστηση με τη μεγάλη ποικιλία από πουρνάρια, κουμαριές, γλυστροκουμαριές, σκίνους, δάφνες, ρείκια, χαρουπιές, αγριελιές…», για τον σπάνιο αίγαγρο κ.ά. Δίνει πληροφορίες για το Σπήλαιο του Κύκλωπα, για ναυάγια με κρυμμένους θησαυρούς, για την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας, για τη Βικτωρία, «μία από τις 600 φώκιες που απέμειναν στον πλανήτη» κ.ά.

3. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η πλοκή, που έχει το άρωμα της αστυνομικής ιστορίας, με ερωτηματικά,  προβλήματα, ανατροπές και, ασφαλώς, λύση. Η αγωνία των παιδιών είναι να σώσουν τον τραυματισμένο Τιμολέοντα, αλλά γρήγορα στην αφήγηση υπεισέρχεται σαν υποψία αρχικά και σαν βεβαιότητα ύστερα η ύπαρξη πειρατών στην περιοχή. Ο Έρικ είναι βέβαιος γι΄αυτό. Περιπλέκονται τα πράγματα με την εμφάνιση του Γερμανού πατέρα του Μαρξ Ρίλκε και με κάποιες κρυφές συζητήσεις που έχει με τον καπετάν Πυθαγόρα για λαθροθηρία και λαθροθήρες…Το τέλος θα αιφνιδιάσει τον Έρικ και θα ισορροπήσουν τα πράγματα…

4. Ένα στοιχείο που εντυπωσιάζει είναι η συζήτηση περί εθελοντισμού, που «αναφέρεται στην ηθελημένη πράξη για κάποιον κοινωφελή σκοπό χωρίς αντάλλαγμα», ιδέα που χτυπάει ευαίσθητες χορδές της καρδιάς. Σε αυτόν τον εθελοντισμό στηρίζεται η προστασία της μεσογειακής φώκιας και τα παιδιά ενδιαφέρονται να γίνουν μέλη του! Η αγάπη τους γι΄αυτό το πλάσμα ενισχύεται ακόμη πιο πολύ, όταν διαβάζουν το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη  «Το μοιρολόγι της φώκιας».

5. Μια τελευταία επισήμανση αφορά  το «Σημείωμα του συγγραφέα», κάτι όχι σύνηθες, που το βρίσκω ωστόσο  πολύ χρήσιμο σχετικά με τη δημιουργική γραφή. Ουσιαστικά μιλάει πώς μια ιδέα που γεννιέται στην ψυχή του συγγραφέα μπορεί να εξελιχθεί σε ολόκληρο μυθιστόρημα. Σημειώνει: «Ο σπόρος ενός τέτοιου μυθιστορήματος, ενός κειμένου με πρωταγωνιστές παιδιά και ένα από αυτά τα ζώα, υπήρχε μέσα μου από πολύ παλιά. Αλλά δεν είχε μορφή, δεν γνώριζα ούτε τα πρόσωπα ούτε τον τίτλο, δεν υπήρχε καν σκελετός, μόνο μια ιδέα». Η ιδέα επωάστηκε για τρία χρόνια, ωρίμασε και έγινε ένα καινούργιο σώμα, ένα αφήγημα. Είναι χρήσιμες αυτές οι απόψεις κυρίως για νέους συγγραφείς.

Τέλος, το μυθιστόρημα «Φλω και Τιμολέων-το κάλεσμα της φώκιας» του Μερκούριου Αυτζή, (που θα μπορούσα να το ονομάσω οικολογικό, με την ευρεία του έννοια), διαβάζεται ευχάριστα, μάς πλημμυρίζει ελληνική θάλασσα, ελληνικό καλοκαίρι, μάς συναρπάζει με την πλοκή και θίγει ευαίσθητες χορδές  νου και ψυχής για τα χαριτωμένα πλάσματα Monachus Monachus. Απευθύνεται σε παιδιά μέσης σχολικής ηλικίας, αλλά και σε όσους αρέσει η καλή και σύγχρονη λογοτεχνία.

Κάτω Λεχώνια 3/3/2018          
Β. Δ. Αναγνωστόπουλος         
Ομότιμος καθηγητής  πανεπιστημίου



[1] Ο κ. Βασίλης Αναγνωστόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Παρασκευή 2 Φεβρουαρίου 2018

ΓΕΥΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ




  Γεύση πρώτη:


          «Αχ, μια μικρή φώκια!» ενθουσιάστηκα σαν την είδα.
           «Σσσς!» με κοίταξε ο πατέρας αυστηρά.
           Ακριβώς από κάτω στη μικρή αμμουδιά
           βρισκόταν μια φώκια. Δε φαινόταν να
           ενοχλήθηκε από τη φωνή μου. Εκατοστό
           δε μετακινήθηκε από τη θέση της.
           Μόνο το κεφάλι της έγειρε λιγάκι προς τα
           πάνω – ο Έρικ μόλις είχε προβάλει το δικό
           του και είδε τα υγρά της μάτια.
           Η φώκια έβγαλε ένα ξεψυχισμένο   Γουάαααβ!
           και κόλλησε ξανά τη μουσούδα της στην άμμο.

    (Απόσπασμα από το κεφάλαιο ΤΟ ΚΛΑΜΑ, σ. 30)


Γεύση δεύτερη:

   Το σπίτι που διατηρεί ο μπαμπάς στο νησί και   
          δεν το γνώριζα –μου το πε μόλις φτάσαμε ότι το
          είχε αγοράσει πριν από λίγα χρόνια, όταν ήταν
          ερείπιο, σε πολύ καλή τιμή– βρίσκεται σε ένα χωριό
          που το όνομά του είναι πολύ αστείο. «Στενή   Βάλα»
          το λένε, και όταν μου το είπε, έσκασα στα γέλια.
          Σαν να λέμε στενή βουβάλα, σκέφτηκα και συνέχισα
          να γελάω – ευτυχώς που ο Έρικ είχε ζαλιστεί και
          κοιμόταν στους καναπέδες του σκάφους, οπότε δεν
          πέταξε εκείνος την εξυπνάδα του, διότι αυτή τη φορά
          θα τον δικαιολογούσα.
          
          (Απόσπασμα από το κεφ. ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣ, σ. 42)



Γεύση τρίτη:
               

«Στη Φούρκα, θείε Πέτρο, έχει πειρατές;» ρώτησε τόσο φυσικά
λες και τον ρωτούσε: «Θείε Πέτρο, σου αρέσει η Θεσσαλονίκη;». 
Τέτοιο πάθος με τους πειρατές πρώτη φορά βλέπω. Με τις ώρες
παίζει στο PlayStation παρέα με τον Τζακ Σπάροου. Νόμιζα
πως είχε ξεπεραστεί αυτή η μόδα.
Ο μπαμπάς δεν έχασε την ευκαιρία να του απαντήσει,
και μεταξύ σοβαρού και αστείου τού πρότεινε να έρθει
μαζί μας για να το ανακαλύψει μόνος του.
Άλλο που δεν ήθελε ο Έρικ.
Και τώρα από το πρωί τριγυρνάει μ’ ένα ζευγάρι κιάλια στον
λαιμό του και Ψάχνει να τους βρει. Με τα κιάλια του, λέει, θα
περιμένει και τον Τιμολέοντα να ξυπνήσει.
Μ’ αυτά παρακολουθούσε και τον μπαμπά όση ώρα
έραβε την πληγή του ζώου.

                                                (Από το κεφ. Ο ΕΡΙΚ ΚΑΙ Η ΣΚΟΥΦΙΑ ΤΟΥ, σ. 39)



Γεύση τέταρτη:

       
            “…Η φωνή του βιολόγου επιφυλακής από τον   
          ασύρματο που ο μπαμπάς είχε μόνιμα
          εγκαταστημένο στην κουζίνα το έλεγε
          καθαρά: «Κέντρο προς όλες τις κινητές
          μονάδες… Επείγον περιστατικό στη Γιούρα…
          Τραυματισμένη φώκια στη 
          σπηλιά του Κύκλωπα! Γιατρέ Καλομοίρη…
          Πέτρο μου, έλα γρήγορα! Η ομάδα διάσωσης
          ξεκινάει σε δέκα λεπτά!»
          Τι να έκανε ο καημένος ο μπαμπάς; Μόλις είχε
          ξυπνήσει και ετοίμαζε καφέ, το πρωινό του δηλαδή
          με δυο τρία παξιμάδια. Μα δεν πρόλαβε…

          (Από το κεφ. Η ΤΡΕΛΑ ΔΕΝ ΠΑΕΙ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ, σ. 70)


  
Γεύση πέμπτη:


        «Αυτή είναι το σπήλαιο του Κύκλωπα που σας
         έλεγα», είπε τότε με περηφάνια ο καπετάν
         Πυθαγόρας.
         Κι εγώ πρόσεξα ότι περάσαμε στο εσωτερικό
         της με πολλή άνεση. Η είσοδος μπορεί να έχει
         ύψος ίσαμε 15 μέτρα.
            «Και είναι η μεγαλύτερη των Βορείων Σποράδων,
         παρακαλώ!» συνέχισε. «Με πλούσια ευρήματα.
         Εδώ που βλέπετε, το 1992, και για τρία χρόνια,
         έγιναν ανασκαφές από την Εφορεία Παλαιοαν-
         θρωπολογίας-Σπηλαιολογίας υπό τον καθηγητή
         Αδαμάντιο Σάμψων. Και ανακαλύφθηκαν
         ευρήματα που αποδεικνύουν πως η σπηλιά
         κατοικήθηκε σε διάφορες περιόδους, ειδικά τη
         Νεολιθική…»

         (Από το κεφ. ΣΤΗ ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΚΥΚΛΩΠΑ, σελ. 84)



Γεύση έκτη:

        
        "…Μισή ώρα αργότερα, στις 10.30’ σύμφωνα με το    
         ρολόι μου, ημέρα Παρασκευή, 30 Ιουνίου 2008,
         το σχέδιό μας, αν και απλό, είχε συγκεκριμένο
         οργανόγραμμα – έτσι το έλεγαν οι άνθρωποι της
         MOm στα δικά τους σχέδια. Απέκτησε όνομα
         «Το τσίμπημα της αράχνης», γιατί αυτό το άκακο
         κατά τα άλλα έντομο κινείται και υφαίνει τον ιστό
         του αθόρυβα, κι αν χρειαστεί τσιμπάει, και εμείς
         «οι φίλοι της muhuri» – μουχούρι λένε στα Σουαχίλι
         τη φώκια και το όνομά της δώσαμε στην ομάδα για
         να πετύχουμε μυστικότητα– ήμασταν αποφασισμένοι
         να τσιμπήσουμε όποιον επιχειρούσε να βλάψει τις
         φώκιες…
              
                                           (Από το κεφ. ΤΟ ΤΣΙΜΠΗΜΑ ΤΗΣ ΑΡΑΧΝΗΣ, σ. 100)
  


Γεύση έβδομη:


        «Το ξέρετε ότι η περιοχή είναι γεμάτη με ναυάγια     
         πλοίων; Και ότι στον πυθμένα της θάλασσας, σε
         πολλά σημεία, υπάρχουν θαμμένοι θησαυροί; Ως
         και γερμανικό αεροπλάνο από τον πόλεμο του 40
         έχουν καταπιεί τα νερά εδώ λίγο πιο βόρεια!» Αυτά
         μας είπε ο Αχιλλέας, και μπορεί η Βιβή και ο Φάνης
         να τα γνώριζαν όλα αυτά, ή η Αιμιλία να σφίχτηκε
         λιγάκι από τον φόβο, εγώ όμως ένιωσα την
         περιέργειά μου να ερεθίζεται ακόμα περισσότερο.
         «Έχει πλάκα να πήγε στο ναυάγιο…» πήγε και πάλι
         η φαντασία μου να οργιάσει αλλά δεν της το
         επέτρεψα.

                                           (Από το κεφ. ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ ΕΞΕΛΙΞΗ, σ. 110)




Γεύση όγδοη:

   Οταν ο Τζακ Σπάροου μιλούσε για την κατάρα     
         του μαύρου μαργαριταριού, ήξερε τι έλεγε.
         Κι εγώ αυτό φωνάζω από την ώρα που ήρθαμε
         στο νησί. Ξέρω πολύ καλά τι λέω και επαναλαμβάνω:
         «Και βέβαια υπάρχουν πειρατές!»
         Τους είδα με τα μάτια μου σεκείνο το ιστιοφόρο.
         Δε φτάνει αυτό; Τι πρέπει να κάνω για να με
         πιστέψουν; Εκείνοι εκεί πάνω δεν ήταν απλοί
         τουρίστες που έκαναν ηλιοθεραπεία. Τους είδα   
         και μεταξύ μας, ο ένας φορούσε πειρατικό μαντήλι
         στο κεφάλι και οι άλλοι έριχναν κάτι μεγάλα
         κιβώτια στη θάλασσα. Μου λέτε σε τι χρησιμεύουν
         τα ξύλινα κιβώτια μέσα στη θάλασσα;

         (Στο κεφ. ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΕΙΡΑΤΕΣ, σ. 121)


  

Γεύση ένατη:

        
            Εκεί πάνω θα κρυφτώ σε πρώτο χρόνο, σκέφτηκα.   
         Αλλά την ίδια στιγμή αντίκρισα κάτι μοναδικό.
         Μια σκηνή που γιαυτή και μόνο θα έμπαινα
         ξανά και ξανά στο στόμα του λύκου.
         Βρισκόμουν απέναντι ακριβώς από κάποιον
         επίγειο παράδεισο. Γιατί με σκηνή παραδείσου
         έμοιαζε το μέρος αυτό του νησιού, που όμως
         δεν ήξερα ποιο είναι, αλλά αυτό δεν είχε καμιά
         σημασία. Η αξία του αποτυπωνόταν πάνω στη
         γυαλιστερή μουσούδα και στα εκφραστικά μάτια
         που αντίκρισα σε δεκάδες νεαρές φώκιες. Η ακτή
         σαυτό το σημείο –από τη θέση του ήλιου έβλεπε
         μάλλον στην ανατολή–, αν και απόκρημνη,
         σχημάτιζε πολλά μικρά ορμητήρια, στις κροκάλες
         των οποίων αρκετές δεκάδες φώκιες, μικρές και
         μεγάλες, λιάζονταν. Ήταν μάλλον ώρα φαγητού
         και τα φωκάκια θήλαζαν. Κάποιες λούφαζαν στην
         κυριολεξία τεμπέλικα.

         (Από το κεφ. Η ΠΕΡΙΕΡΓΕΙΑ ΒΓΗΚΕ ΝΙΚΗΤΗΣ, σ. 160)


Γεύση δέκατη:

         
         «Ο πατέρας μου;» Έμεινα να κοιτάζω με το          
         στόμα μου να χάσκει. Είχα αποσβολωθεί και
         δεν καταλάβαινα τι είχε γίνει. «Δηλαδή…» 
         Μέναν διπλό ελιγμό ο Μαξ Ρίλκε, που φάνηκε να
         είναι έμπειρος στο τιμόνι, κατάφερε την τελευταία
         στιγμή να περάσει ξυστά πίσω από την Οδύσσεια.
         Το σκάφος της MOm, μόλις μας προσπέρασε,
         έστριψε ενενήντα μοίρες αριστερά και το Queen
         Elizabeth έπεσε πάνω στα δίχτυα, που ήταν ακόμα
         τεντωμένα· οι μισθοφόροι των παράνομων πλοια-
         ρίων δεν είχαν προλάβει να τα κόψουν. Και τώρα η
         σύλληψή τους ήταν υπόθεση λίγων λεπτών. Ο ένας
         μετά τον άλλον οι πειρατές έπεσαν όλοι στα χέρια
         των αντρών του Λιμενικού.  
         «Ζήτωωω!» άρχισαν να φωνάζουν τα παιδιά από
         την Οδύσσεια. Καμία φώκια δεν είχε πάθει το παρα-
         μικρό.

         (Από το κεφ. ΜΕ ΚΟΜΜΕΝΗ ΤΗΝ ΑΝΑΣΑ, σ. 168)